Όταν την σύγχρονη Ιστορία την μαθαίνεις, περπατώντας
Η Αθήνα είναι ένα παλίμψηστο. Περπατάμε στους δρόμους και νιώθουμε να αφουγκραζόμαστε δίπλα στα δικά μας βήματα και τα βήματα εκατοντάδων χιλιάδων άλλων ανθρώπων μέσα στους αιώνες. Κι όσο κι αν περηφανευόμαστε και ψηλώνουμε για την Ακρόπολη, τον ναό του Διονύσου και το Θησείο, την Τριλογία των Αθηνών και το Εθνικό Θέατρο, υπάρχουν και πολύ πιο πρόσφατα κομμάτια της Ιστορίας μας, τα οποία οφείλουμε να αγγίξουμε, να αναγνωρίσουμε και να αποδεχθούμε - είτε με περηφάνεια είτε με περίσκεψη και οδύνη ή και με όλα αυτά μαζί. Μάλιστα, περνάμε καθημερινά από τα τοπόσημα της κοντινής μας Ιστορίας, χωρίς να τα γνωρίζουμε κιόλας. 'Η αν τα γνωρίζουμε, επειδή είναι επώδυνα, κοντινά και αιματοβαμμένα, επειδή κάποια γιαγιά και κάποιος παππούς μας τα ανέφερε με ένταση και οργή και πίκρα και χαρά, μπορεί να κάνουμε πως τα ξεχνάμε. Κι επειδή ο καλύτερος τρόπος να μάθουμε την Ιστορία είναι ο βιωματικός και όχι ο ακαδημαϊκός και μουσειακός, πώς αλλιώς θα γνωρίζαμε τέτοια κομμάτια χωρίς να τα δούμε και να τα αγγίξουμε; Χωρίς να τα περπατήσουμε;
Ο διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας, Μενέλαος Χαραλαμπίδης, είναι από τους καθ΄ ύλην αρμόδιους να μας οδηγήσει σε έναν τέτοιον περίπατο. Συμμετείχε στο σχεδιασμό του μεταπτυχιακού προγράμματος Δημόσια Ιστορία στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, όπου και διδάσκει ως μέλος ΣΕΠ και είναι συγγραφέας των έργων ''Η εμπειρία της Κατοχής και της Αντίστασης στην Αθήνα'' και "Δεκεμβριανά 1944, Η Μάχη της Αθήνας". Επίσης, είναι ο εμπνευστής και επιστημονικός υπεύθυνος των εκδηλώσεων ''12 Οκτωβρίου 1944, η Αθήνα ελεύθερη" για την απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς. Από το 2013 διοργανώνει σειρά ιστορικών περιπάτων σε σημεία - κλειδιά της πρωτεύουσας για την περίοδο της Κατοχής και των Δεκεμβριανών.
Περπατώντας την Ιστορία
"Η Ιστορία ολοκληρώνει τον σκοπό της όταν γίνεται 'δημόσια'. Και γίνεται δημόσια όταν απευθύνεται σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους" λέει διαρκώς ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης. Υπό αυτή τη συνθήκη το 2013 έβγαλε χιλιάδες Αθηναίους στον δρόμο και με αυτόν τον πρώτο το ιστορικό περίπατο έβαλε στη δημόσια σφαίρα τη γιορτή και κυρίως τη μνήμη για την Απελευθέρωση της Αθήνας από τα γερμανικά κατοχικά στρατεύματα. Τώρα πια που η Αθήνα Ελεύθερη έχει βρει τη θέση της στο ετήσιο εορτολόγιο, ο γνωστός ιστορικός περνάει στο επόμενο βήμα.
Διοργανώνει μια νέα σειρά ιστορικών περιπάτων με τον τίτλο Αthens History Walks, οι οποίοι θα πραγματοποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα, δύο Κυριακές τον μήνα, με τη συμμετοχή περιορισμένου αριθμού περιπατητών, μέχρι 25 κάθε φορά, "για να υπάρχει ευελιξία και προσωπική επαφή". Οι περίπατοι θα συνοδεύονται από προβολή σπάνιου φωτογραφικού υλικού και σχολιασμό του ιστορικού γεγονότος που εξετάζεται.
"Το νέο στοιχείο που φέρνουν αυτοί οι περίπατοι είναι η δυνατότητα ουσιαστικής επικοινωνίας με το κοινό. Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η σχέση ιστορικού και κοινού στο οποίο απευθύνεται παύει να είναι μονόδρομη και γίνεται αμφίδρομη. Ο μικρός αριθμός συμμετεχόντων ανά περίπατο, η προβολή και ο σχολιασμός καθώς και η συζήτηση μας δίνουν την ευκαιρία να εμβαθύνουμε στα ιστορικά γεγονότα που εξετάζουμε" εξηγεί ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης συμπληρώνοντας ότι "εξίσου πολύ σημαντικό για μένα είναι ότι πλέον έχω τη δυνατότητα να ενσωματώνω στα κείμενα των περιπάτων ό,τι νεότερο προκύπτει από την έρευνά μου για την κατοχική Αθήνα και τα Δεκεμβριανά, δημιουργώντας μια αμεσότατη δίοδο επικοινωνίας ιστορικής έρευνας και πολιτών. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι που θα συμμετέχουν σ' αυτούς τους περιπάτους θα γνωρίζουν τα νεότερα δεδομένα της έρευνας πριν αυτά δημοσιευτούν σε κάποιο άρθρο ή βιβλίο".
Η άγνωστη Αθήνα αποκαλύπτεται στους ιστορικούς περιπάτους του Μενέλαου Χαραλαμπίδη
Ανάρπαστες έγιναν οι πρώτες θέσεις στους ιστορικούς περιπάτους που διοργανώνει για το κοινό ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης. Το νέο εγχείρημα έχει συναντήσει μεγάλη αποδοχή από το κοινό που επιθυμεί να περπατήσει και να ταξιδέψει στην άγνωστη ιστορία της πόλης με ξεναγό τον έμπειρο και καταρτισμένο ιστορικό....
Το χαρακτηριστικό αυτών των περιηγήσεων είναι ο μικρός αριθμός συμμετεχόντων κάθε φορά. Με αυτό τον τρόπο υπάρχει η δυνατότητα σε βάθος εξέτασης των ιστορικών γεγονότων, συζήτησης και απάντησης σε ερωτήσεις των συμμετεχόντων. Μετά την ολοκλήρωση κάθε περιπάτου θα ακολουθεί προβολή και σχολιασμός σπάνιου φωτογραφικού υλικού που σχετίζεται με το θέμα.
«Αυτού του είδους οι περίπατοι θα μας δώσουν την ευκαιρία να έχουμε μια πιο ουσιαστική επικοινωνία. Να συζητήσουμε και μέσα από τη συζήτηση να εντάξουμε τα γεγονότα στο ιστορικό τους πλαίσιο. Η Ιστορία δεν μπορεί να γίνεται αντιληπτή ως μια συρραφή μεμονωμένων επεισοδίων σε χρονική διαδοχή. Επιπρόσθετα, η προβολή φωτογραφικού υλικού και κυρίως ο σχολιασμός του, θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα τα γεγονότα. Η εικόνα αποτελεί πολύτιμη πηγή και για αυτό το λόγο οι φωτογραφίες θα έχουν κεντρική θέση σε αυτούς τους ιστορικούς περιπάτους», επισημαίνει ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης.